فیلم بازسازی اثر کلاسیک سیدنی لومت با نام "12 مرد خشمگین" است. 12 عضو یک هیئت منصفه در مکانی ایزوله شده قرار می‌گیرند تا طبق روال روتین در کوتاهترین زمان حکم به بیگناهی یا گناهکار بودن متهم بدهند. متهم یک جوان چچنی است که به خاطر قتل ناپدری خود در انتظار حکم حبس ابد به سر می‌برد.
از همین خلاصه کوتاه مشخص می‌شود که فیلم متکی بر دیالوگ است و بخش اعظم آن در مکانی ثابت و بین این 12 عضو هیئت منصفه می‌گذرد. 12 عضوی که در ابتدای جلسه همه جز یک نفر به گناهکار بودن متهم رأی می‌دهند و به تدریج قضاوت آنها به چالش کشیده و نظرشان عوض می‌شود.
محور قرار دادن چنین موقعیتی که چند مشخصه اصلی تئاتر را در خود دارد آنهم در سینما، جسارت فیلمساز را در اولین گام برجسته می‌کند. آنچه در ادامه مهم می‌شود، اهمیتی است که کارگردان به سیر تغییر و تحول شخصیت‌های متعدد فیلم داده که الزام زمانی بیش از 5/2 ساعت را به فیلم آورده است.
فیلم در پرداخت و وجوه درونی‌تر هم از وسواس و دقت نظری خاص بهره می‌برد که تنها برخاسته از شناخت عناصر داستانی، شخصیت پردازی و ... نیست، بلکه احاطه فیلمساز بر مقوله انسان‌شناسی، قومیت‌ها، مناسبات سیاسی، اجتماعی و ... را مشخص می‌کند. به این ترتیب داشته‌های فیلمساز اهمیتی ویژه داشته که به او جسارت قدم نهادن بر این مسیر خطیر را داده است.
12 عضو هیئت منصفه هر کدام شخصیت‌پردازی، شناسنامه، داستان فرعی و ... خاص خود را دارند که به فراخور نیاز و پیشرفت داستانی در مقاطعی محور قرار می‌گیرند و سیر تغییر عقیده آنها، علاوه بر اینکه در جهت روند تغییر و تحول شخصیت قرار می‌گیرد، به نوعی مفهوم قضاوت کردن را به چالش می‌کشد ... اما این همه ماجرا نیست.
آنچه ورای این الگوی داستانی مورد توجه فیلمساز بوده مفهوم قوم‌شناسی شخصیت‌ها است که مورد آسیب‌شناسی قرار می‌گیرد. مثلا وقتی پزشک قفقازی رأی به گناهکار بودن متهم را به علت ریشه‌های مشترک قفقازی می‌داند با این تعبیر که یک قفقازی (متهم) نباید با کسی که از او نگهداری کرده (پدرخوانده مقتول) چنین رفتار می‌کرد، اصالت‌های قوم خود را ارزشگذاری می‌کند.
به علاوه او وقتی از طرف یکی دیگر از اعضای هیئت منصفه که راننده تاکسی نژادپرست است به خاطر ته لهجه، دهاتی خطاب می‌شود و تحصیلات پزشکی او با تهمت مدرک خریدن زیر سئوال می‌رود، در برابر این تحقیر تاریخی می‌ایستد و به آسیب‌شناسی گذشته و حال یک قوم می‌پردازد.
چنین ظرایفی برای چگونگی تغییر عقیده هر یک از اعضا به گونه‌ای طراحی و اجرا شده که هر کدام جذابیتی خاص دارد. اما وجهی دیگر که این روند طولانی و تخت را تازه می‌کند، حضور طنزی ظریف در روابط، دیالوگ‌ها و تغییر موقعیت‌هاست. طنزی که در جزئی‌ترین کنش و واکنش‌ها هم مورد توجه قرار گرفته و به تغییر موقعیت‌ها در مکانی ثابت قوت می‌بخشد.
در کنار این خط روایی اشاره شده، یک خط داستانی جزئی‌تر هم وجود دارد که با حضور جوان متهم در زندان به بازسازی خاطرات او از اتفاقات برجسته کودکی تا زمان حال می‌پردازد. در این میان به عواقب جنگ، رابطه او با پدرخوانده و ... نیز اشاره می‌شود که تلاشی برای وضوح بیشتر ماجرای پرونده و خروج از محدوده و موقعیت ثابت لوکیشن است.
درام دادگاهی "12" به کارگردانی نیکیتا میخالکف یکشنبه 22 دی ساعت 20:30 در قالب برنامه سینما اقتباس از شبکه چهار پخش شد. این فیلم 159 دقیقه‌ای درباره یک هیئت منصفه روسی است که برای محکومیت یک جوان چچنی به خاطر قتل ناپدری خود تحت فشار قرار دارند. ابتدا تمام 12 عضو هیئت منصفه نظر به گناهکار بودن جوان دارند، اما به تدریج...
این فیلم اولین بار پارسال در جشنواره فیلم ونیز نمایش داده شد و یکی از پنج نامزد دریافت جایزه بخش اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی‌زبان بود. "12" همچنین سال گذشته در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد.
نظر شما